Genç avukatların sıklıkla merak ettikleri konular arasında avukatın gelir gider hesabı yer almaktadır. Teorik eğitimde öğretilmeyen makbuz kesimi, vergi yükümlülükleri, baroca yapılan görevlendirmelerden elde edebileceği gelir gibi teknik konular zihinlerinde soru işareti oluşturmaktadır. Bu konu hakkında genç meslektaşlarımıza bir nebze yardımcı olmak amacıyla yazıda CMK ücretleri konusunu ele aldık.

>> CMK Ödemeleri Neye Göre Yapılır
>> CMK Ödemeleri Nasıl Hesaplanır
>> CMK Ödemelerinin Ne Kadarı Gerçek Kazançtır

Hemen belirtmeliyiz ki CMK görevlendirme ücretleri ne yazık ki avukatların hak ettikleri miktarın çok altındadır. 2019 yılı için tarife güncellemesi de yeterli gözükmemektedir. Dahası ödemeler aylar sonra gelmekte, ciddi bir kısmı kesinti ve vergilerle erimektedir. Meslektaşlarımızın bu konudaki şikâyetleri giderek daha da artmaktadır. Bu nedenle öncelikle yapılması gereken CMK ücretlerinin iyileştirilmesi, ödeme sisteminin serileştirilmesidir. Ayrıca barolarca yapılan CMK eğitimlerinde avukatların hesaplamalar konusunda da bilgilendirilmesi gerektiği kanaatindeyim.

CMK Ödemeleri Neye Göre Yapılır

5320 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 13. Maddesi gereğince Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan bir yönetmelik olan “Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Görevlendirilen Müdafi ve Vekillere Yapılacak Ödemelere İlişkin …. Yılı Tarife” isimli tarifeye kısaca CMK ücret tarifemize göre ödemeler yapılmaktadır.

CMK Ödemeleri Nasıl Hesaplanır

Öncelikle bilmemiz gereken şey, CMK ücret tarifesinde yayınlanan miktarın “KDV ve stopaj vergisi dâhil” ücret olduğudur. Bu nedenle öncelikle yüzde 18 KDV’nin hesaplanması gerekir. Devamında bulunan miktardan KDV çıkarılarak brüt ücrete ulaşılır. Brüt ücrete stopaj vergisi dâhildir. Yani net ücrete ulaşılabilmesi için brüt ücrete dâhil yüzde yirmi oranındaki stopaj vergisinin hesaplanarak brüt ücretten düşülmesi gerekir. Nihayetinde bulunan net miktarı KDV miktarı toplanarak genel toplama ulaşılır.

Cumhuriyet Başsavcılığı avukata ödeme yapacağı zaman damga vergisi gündeme gelir. Damga vergisi brüt ücret üzerinden %0,948 oranında hesaplanır. Cumhuriyet Başsavcılığı’nın avukatın hesabına ödeme yapacağı miktar genel toplamdan damga vergisi düşülerek bulunacak miktardır.

Net ücretin en az yüzde on beşini (%15) gelir vergisi olarak ödeyeceğimizi de unutmayalım.

Hesaplama şu şekilde yapılır.

Tediyede hesaplanan toplam ücret *18/118 = KDV

Tediyede hesaplanan toplam ücret – KDV = Brüt Ücret

Brüt Ücret/5 (%20) = Stopaj Vergisi

Brüt Ücret – Stopaj Vergisi = Net Ücret

Net Ücret + KDV = Genel Toplam

Brüt Ücret*0,948/100 = Damga Vergisi

Genel Toplam – Damga Vergisi =  Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hesaba ödeme

Örneklendirecek olursak tarifeye göre alacağınız tediyenin 10.000 TL olduğunu varsayalım. Sarı ile işaretlenen kısım serbest meslek makbuzunda gözüken kısımdır. Aynı hesaplama CMK masrafı içinde geçerlidir.

  • Tediye Fişi = 10.000 TL
  • Kdv = 1.525,42 TL
  • Brüt ücret =  8474,58 TL
  • Stopaj vergisi = 1694,92 TL
  • Net ücret = 6779,66 TL
  • Genel toplam = 8305,08 TL
  • Damga vergisi = 80,34 TL
  • Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hesaba ödeme = 8224,74 TL

CMK Ödemelerinin Ne Kadarı Gerçek Kazançtır

Yukarıdaki açıklamalarımızdan da görüleceği üzere CMK ödemesi yapılırken Baronuzca verilen tediye fişindeki miktara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Stopaj vergisi ve damga vergisi kesintileri uygulanır.

Sarı ile işaretlenen alandaki şekilde hazırladığınız serbest meslek makbuzunu uygulamaya göre oluşturulan dosyalama yöntemiyle baronuza teslim edersiniz. Teslimden sonraki ayda aksilik yaşanmazsa hesabınıza ödeme yapılacaktır.

Serbest meslek makbuzunun bir suretini ay sonunda diğer muhasebe evraklarınızla birlikte varsa muhasebecinize teslim edeceksiniz yoksa vergi takibinizi şahsen yapacaksınız.

Ana Vergi Kodu 015 olan Gerçek Usulde KDV, aylık alınan vergi olduğundan, serbest meslek makbuzunda gözüken KDV miktarını ilerleyen ayda ödemelisiniz. Hatta 1048 5035 numaralı en az 38,80 TL olan damga vergisi de tahakkuk miktarına eklenecektir. Ay içinde olan diğer kazançlar da birlikte vergilendirileceği ve damga vergisinin CMK makbuzunuza eklenme oranı değişeceğinden bu kalemi örneklemede hesaplamayacağız.

Stopaj vergisi, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. Maddesinde Vergi tevkifatı başlığıyla “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” Şeklinde düzenlenmiştir. Stopaj vergisi ayrıca 5520 Sayılı KurumlarVergisi Kanunu’nun 15. ve 30. Maddelerinde de düzenlenmektedir.

Stopaj vergisini daha sade bir dille ifade etmek gerekirse, Gelir ve Kurumlar Vergisine tabi kazançlara ilişkin hasılatın ilgililere ödenmesi aşamasında kaynakta kesilen ve o ilgili adına vergi dairesine yatırılan bir vergidir. Burada kesinti yapılan kişi bir ön ödemede bulunmuştur. Kişi gelir vergisi ödeyeceği zaman elde etmesi gereken gelirden kesinti yapılan stopaj miktarınca devletten alacaklıdır.

Dolayısıyla Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödeme yapılırken tediye miktarımızdan yapılan stopaj vergisi kesintisi,  ilerleyen yılda ödeyeceğimiz gelir vergisinden düşülecektir.

Yukarıda verdiğimiz örnek üzerinden gidecek olursak, tarifeye göre alacağınız tediyenin 10.000 TL olduğu varsayıldığında stopaj vergisi ve damga vergisi kesintileri sonucundaCumhuriyet Başsavcılığı’nca avukatın hesabına 8224,74 TL ödeme yapılır. Bu ödemenin 1.525,42 TL’sini KDV olarak sonraki ayda ödeyeceğiz.

Kalan net ücret olan 6779,66 TL’ninen az yüzde on beşi yani 1016,95 TL’si gelir vergimizdir. 1694,92 TL olan stopaj miktarı gelir vergisinden yüksek gibi görünse de gelir vergisinde dilim sistemi olduğundan son durumun net hesaplamasının kişinin gelirine göre değişeceğini belirtmeliyiz. Aynı şekilde 1048 5035 numaralı en az 38,80 TL olan hemen her kalemde ayrıca ödediğimiz damga vergisinin etkisini hesaplayamıyoruz.

 Yıllık gelirimizin asgari düzeyde olduğunu varsayarak hesaplama yaptığımızda;

6779,66 – 1016,95 +1694,92 = 7457,63 TL yaklaşık gelirimizdir.

Sonuç olarak tarifeye göre belirlenen miktarın minumum %25,50’si (25,4237)  çeşitli vergilerle eriyip gitmektedir.

Av. Cumali KORKMAZ